FRAGMENT STANOWISKA DEPARTAMENTU PRAWA PRACY MINISTERSTWA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ Z 28 SIERPNIA 2009 R. DOTYCZĄCEGO KAR ZA UJAWNIANIE ZAROBKÓW PRZEZ PRACOWNIKÓW (DPR-II-053-73143/AK/MC/09)

[...] Departament Prawa Pracy wyjaśnia, że art. 281 kodeksu pracy przewiduje, iż kto będąc pracodawcą lub działając w jego imieniu, stosuje wobec pracownika inne kary niż przewidziane w przepisach prawa pracy o odpowiedzialności porządkowej pracowników, podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej gwarantuje, że każdemu zapewnia się wolność wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy (art. 65). Tę gwarancję swobody wyboru zatrudnienia przewidują również przepisy kodeksu pracy, które stanowią, że każdy ma prawo do swobodnie wybranej pracy (art. 10 k.p.).

Zatem za niedopuszczalne uznać należy nakładanie na pracowników kar w przypadku rozwiązania stosunku pracy z ich inicjatywy, nawet jeżeli po ustaniu dotychczasowego zatrudnienia podejmują pracę w konkurencyjnej firmie.

Za niedopuszczalne należy uznać również stosowanie kar umownych wobec pracowników kontaktujących się ze związkami zawodowymi. Zgodnie bowiem z art. 3 ustawy z 3 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. z 2001 r. nr 79, poz. 854 ze zm.) nikt nie może ponosić ujemnych następstw z powodu przynależności do związku zawodowego lub pozostawania poza nim albo wykonywania funkcji związkowej.

W opinii Departamentu stosowanie przez pracodawców klauzul zakazu ujawniania wysokości osiąganego przez pracownika wynagrodzenia nie znajduje uzasadnienia w regulacjach kodeksu pracy oraz kodeksu cywilnego. W obecnym stanie prawnym brakuje wyraźnego przepisu prawa pracy, który nakazywałby pracownikowi dbanie o dobro zakładu poprzez nieujawnianie wysokości osiąganego wynagrodzenia. Nie można zatem przyjąć, że ta klauzula umowna mogłaby być oceniana jako korzystna dla pracownika.

Ponadto dopuszczenie stosowania klauzuli poufności wynagrodzenia pracownika może również uniemożliwić ustalenie dyskryminacji płacowej oraz utrudnić pracownikowi dochodzenie roszczeń z tego tytułu. W ocenie Departamentu nie jest dopuszczalne ograniczenie indywidualnego uprawnienia pracownika w zakresie ujawniania wysokości własnego wynagrodzenia. Ograniczenie takie mogłoby również utrudniać obronę zbiorowych praw pracowniczych, np. w razie nierównego traktowania w zatrudnieniu określonych grup pracowniczych [...].